Bepli Öğrenciye Ceza Verilebilir Mi?
İzmir’de, günler hep sıcak ve akşamları serin olur ya, tam da böyle bir akşamda, kafamda bir soru beliriyor: “Bepli öğrenciye ceza verilebilir mi?” Şimdi burada bahsedilen bepli öğrenci, okulda ya da hayatın bir başka noktasında ‘bebek’ gibi davranan, sorumluluk almak yerine sürekli birilerini arkasına saran tipler değil; o kadar da kötü niyetli değilim. Ama, hayatın cilvesi işte… Hani okulda ya da iş yerinde, sürekli bir bahaneyle karşına çıkıp, işini başkasına yaptıran, ama yine de “ama ben senin arkadaşınım ya” diyerek kafanı karıştıran tipler var ya, işte onlar. Biraz ‘bepli’ oluyorlar, değil mi? Peki, gerçekten bepli öğrencilere ceza verilebilir mi? Bu yazıda bu soruya biraz mizahi bir bakış açısıyla bakalım.
Okulda Bepli Olmak: Yavaşça Çözülmeye Başlayan Bir Gizem
Bir gün okulda, notlarımın önünde büyük bir kafa karışıklığına düşüp, sınıf arkadaşlarımla sohbet etmeye başladım. Bu, her zaman yaptığımız o klasik “Herkes birbirine yardım eder, değil mi?” sohbetlerinden biriydi. Tabii bu tip sohbetler genellikle “ben sana yardım ederim” diyerek başlar, ama bir süre sonra, kimse kimseye yardım etmez ve işler birbirine girer.
Bir arkadaşım, “Ya, bu projeyi de ben halledeyim, bir de şu dersten de zorluk yaşıyorum ama neyse…” diyerek tamamladı. Ben de içimden “Zorluk mu? Senin Zorluk Değil, Benim Beplik Yaptıklarım Kitabım” diyordum, ama tabii sesimi çıkarmadım. O sırada, bir arkadaşımız dönüp bana, “Neden öyle bakıyorsun?” diye sordu. İşte, bu tip bir içsel sorgulama, tam da Bepli öğrenciye ceza verilip verilemeyeceği sorusunun peşinden koştuğum andır.
Kendime şunu sordum: Bepli öğrencilere ceza verilebilir mi? Hani okulda sürekli “ben bir şey yapmadım ama biraz yardım etsen” diyen tipler var ya, onlara yapılacak tek şey ceza mı? Ya da belki de başkalarına “yardım” etme kaygısını yaşamak, onları bir şekilde “gizlice” eğitmek mi? Neyse, çok kafa karıştırıcı işler.
Bepli Öğrencilerin Derdi: Gerçekten Ceza Mı?
Gelelim gerçek meseleye: Bepli öğrenciler ne yapmalı? Yani, üniversitede ya da iş yerinde birine hep “ben bir şey yapmıyorum, ama sen yap lütfen” diyen birine karşı ne yapmalıyız? Bir gün, projeye girmeme kararı alan bir arkadaşım bana şunu dedi: “Ya, geçen hafta proje yaptım, ama bu sefer gerçekten yardıma ihtiyacım var. Sana da gelirken biraz yardımcı olurum.” O kadar çok düşünmeye başladım ki… Şimdi bir dakika, dedim. Yardım etmek güzel de, burada acaba beplik yapılacak kadar şey var mı?
“Bep mi yapıyorsun, yoksa beni mi kullanıyorsun?” diye sormadım, ama işin garibi şu ki; bazen kendimi o kadar bepli hissettim ki, bir anda kendimi tartışma ortamında buldum. Neyse ki, birkaç espriyle ortamı yumuşattım, ama yine de gözümdeki soru hep oradaydı: Bepli öğrenciye ceza verilebilir mi?
İçimden, “Evet, verilebilir. Hatta hak ederler,” diye geçirdim. Fakat sonra da düşündüm: Belki de hayat zaten o kadar karmaşık ki, birine “Sen bunu yapmalısın” demek kolay ama o kişinin neyle mücadele ettiğini bilmeden ceza vermek bir tık daha zor. Zaten kendi içimde bu soruyla çırpınırken, dışarıda da okul arkadaşlarım birbirlerine yüksek sesle bağırıyordu: “Hadi ama bepli olmaktan vazgeçin! Hep aynı şeyi yapıyorsunuz!” Ne de olsa, “Bepli” bir öğrenciye ceza vermek, bazen onların gerçekten “hadi, ben de size yardımcı oluyorum” demesiyle çözülür.
Bepli Olmanın Arka Planı: Bir Yüzleşme
Bir de şöyle düşünün: İnsanlar bazen bepli olurlar çünkü gerçekten başkalarına muhtaç olurlar. Bunu kabul etmek lazım. Ama bazen de, gerçekten tembellikten bepli olurlar ve işin içine giren benzer tipler, onları daha da bepli yapar. Biraz “ben yapmadım, yaparsın” tavrı sarmalıdır. Ama ne yazık ki, hayat böyle bir oyun değildir.
Bir gün bir arkadaşım bana, “Ya, bu sınav için çalışmadım, biraz seninle ders çalışabilir miyim?” dedi. Ben de bir an duraksadım. Bep yapmaya bir adım daha yaklaşan biri. Ama yine de içimden “Hayır, kendi başına yapmanı istiyorum!” diyemedim. Hani belki de o an için cezayı uygulamam gerekiyordu. Çünkü bana göre, hep birlikte, herkesin kendi payına düşen görevi yapması önemliydi. Yardım etmek güzel, ama fazla beplik yapmak da başka bir şeydi.
Sonuç: Bepli Öğrenciye Ceza Verilebilir Mi?
Öyle ya da böyle, bepli öğrencilere ceza vermek kadar, bazen onların yaptığı bepli şeyleri fark edip onlara biraz daha özgürlük tanımak da önemli. Çünkü hayatta, kimse her zaman başkalarına ihtiyaç duyarak, hep “ben bepliyim, sen hallet” diyerek yaşayamaz. Bunu anlamak ve farkına varmak gerek. Bepli olmanın da bir sınırı var. Belki de bazen “bepli” olmak, yalnızca kişinin zaman zaman yardım almayı istemesidir.
Neyse, diyeceğim o ki: Bepli öğrencilere ceza verilebilir mi? Evet, ama önce onları anlamak, biraz eğitmek ve belki de yardımcı olmak en iyi çözüm olabilir. Kendimi düşününce, ben de bazen bepli oluyorum. Ama sonra fark ediyorum, beplik bir çözüm değil. Ve sonra… Kendime bir kahve alıyorum, gülümsüyorum, ve o bepli arkadaşlarıma bir şans daha veriyorum. Hayat bu kadar kısa, değil mi?